Một chiếc tủ lạnh không chỉ giúp bảo quản thực phẩm tươi sống mà còn có thể làm đá nhanh, hỗ trợ làm kem, làm bánh,… do đó tủ lạnh là một trong những thiết bị vô cùng hữu ích cho cuộc sống hiện đại. Bạn có từng nghĩ xem tại sao một thiết bị lại có nhiều tính năng như vậy hay không? Hãy cùng Điện Lạnh Sapatìm hiểu cấu tạo và nguyên lý hoạt động của tủ lạnh qua bài viết sau đây nhé.
1. Cấu tạo tủ lạnh gồm những bộ phận nào?
Với tủ lạnh thế hệ trước đây dù là một ngăn hay hai ngăn thường chỉ sử dụng chung một hệ thống lạnh, giữa các ngăn có sự lưu thông với nhau để đảm bảo các ngăn đều thực hiện được chức năng riêng như ngăn làm đá và ngăn làm mát. Việc sử dụng chung một hệ thống lạnh sẽ tiết kiệm được chi phí sản xuất nhưng hiệu quả làm lạnh kém hơn, khả năng thực hiện đúng chức năng sẽ kém hơn.
Với các thế hệ tủ lạnh hiện đại ngày nay đã sử dụng hệ thống lạnh riêng cho từng khoang nhằm đạt hiệu quả tối đa khi sử dụng đúng chức năng của từng khoang như khoang làm đá, khoang đông lạnh, khoang mát…Khi sử dụng hệ thống lạnh riêng biệt sẽ hạn chế được một số nhược điểm như tránh làm khô sản phẩm trong khoang mát, hạn chế tủ lạnh bị đóng tuyết, tiết kiệm điện năng.
Nhìn chung, hầu hết các loại tủ lạnh hiện nay đều được có cấu tạo tủ lạnh gồm các bộ phận chính sau đây:
– Dàn ngưng (dàn nóng): Là thiết bị trao đổi nhiệt giữa môi chất lạnh ngưng tụ và môi trường làm mát. Đầu vào của dàn ngưng được lắp vào đầu đẩy của máy nén, còn đầu ra được nối với ống mao thông qua phin sấy lọc. Dàn ngưng thường làm bằng sắt, đồng và được trang bị cánh tản nhiệt.
– Máy nén (Block máy): Bộ phận này có nhiệm vụ hút hết hơi môi chất lạnh tạo ra ở dàn bay hơi; duy trì áp suất cần thiết cho sự bay hơi ở nhiệt độ thấp; nén hơi từ áp suất bay hơi lên áp suất ngưng tụ sau đó đẩy vào dàn ngưng. Chúng dùng cơ cấu quay tay thanh truyền biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến qua lại của pittong.
– Chất làm lạnh (hay gas): Đây là một loại chất lỏng dễ bay hơi, nhiệt độ bay hơi của nó là khoảng -27 độ C (khoảng -32 độ C), được đặt trong tủ lạnh để tạo nhiệt độ lạnh. Một số loại tủ lạnh sử dụng amoniac tinh khiết như là chất làm lạnh.
– Dàn bay hơi (dàn lạnh): Là bộ phận quan trọng trong cấu tạo tủ lạnh, với chức năng trao đổi nhiệt giữa môi chất lạnh và môi trường cần làm lạnh. Nó sẽ thu nhiệt của môi trường lạnh, cấp cho môi chất lạnh sôi ở nhiệt độ thấp. Dàn bay hơi được lắp trước máy nén, sau ống mao hoặc van tiết lưu.
– Quạt dàn lạnh: Có nhiệm vụ thổi không khí xuyên qua dàn lạnh, nhằm nâng cao hiệu quả hấp thụ nhiệt trên dàn lạnh đồng thời đưa khí lạnh đi khắp các ngăn của tủ lạnh. Quạt dàn lạnh phải hoạt động đồng thời với máy nén.
– Bộ phận xả đá: Có cấu tạo gồm 1 thanh nhiệt điện trở, 1 rơ le nhiệt và 1 bộ timer điều khiển. Bộ phận xả đá có tác dụng làm giảm hiện tượng băng tuyết xuất hiện trên dàn lạnh.
– Van tiết lưu: Nằm giữa dàn nóng và dàn lạnh. Nhiệm vụ của van tiết lưu là hạ áp cho môi chất làm lạnh (chuyển gas từ thể lỏng sang thể khí).
– Quạt dàn nóng: Giúp cho dàn nóng xả nhiệt ra bên ngoài tốt hơn.
– Mạch điều khiển: Là bộ não của hệ thống lạnh, làm nhiệm vụ điều khiển toàn bộ hoạt động của các bộ phận trong quá trình làm lạnh.
– Đường ống dẫn gas: Thường được làm bằng đồng với đặc điểm dễ uốn, dễ hàn và có độ bền cao.
2. Nguyên lý hoạt động của tủ lạnh
Tủ lạnh sử dụng hơi nước khô để hấp thụ nhiệt. Nghe chừng đơn giản nhưng cơ chế làm việc của tủ lạnh tương đối phức tạp, với những cấu thành khác nhau và giữ vai trò quan trọng trong chu trình làm lạnh. Nguyên lý hoạt động của tủ lạnh trải qua 4 bước như sau:
Bước 1: Nén khí gas tại máy nén (4)
Tủ lạnh có một máy nén (vị trí số 4 trong sơ đồ) dùng để nén môi chất làm lạnh lên áp suất cao và nhiệt độ cao, lúc này trạng thái môi chất ở thể khí.
Bước 2: Ngưng tụ tại dàn nóng (1)
Sau khi đi qua máy nén, môi chất được đẩy tới dàn nóng (vị trí số 1 theo sơ đồ), tại đây môi chất ở áp suất và nhiệt độ cao được không khí làm mát và ngưng tụ thành chất lỏng có áp suất cao và nhiệt độ thấp. Đồng thời, đây cũng là nơi diễn ra quá trình tỏa nhiệt để ngưng tụ, vì thế khi bạn sờ tay vào bên hông tủ nơi đặt dàn ngưng tụ bạn sẽ cảm thấy nóng.
Bước 3: Giãn nở (2)
Tiếp theo môi chất lỏng ở áp suất cao đi qua thiết bị dãn nở (3) (Van tiết lưu) dưới tác dụng của van tiết lưu môi chất biến từ áp suất cao và nhiệt độ thấp thành áp suất thấp và nhiệt độ thấp
Bước 4: Hóa hơi tại dàn lạnh (3)
Ở đây môi chất lạnh nhận nhiệt nóng từ không khí trong tủ lạnh để hóa hơi, trong quá trình hóa hơi môi chất sẽ thu nhiệt của không khí trong tủ lạnh và làm lạnh môi trường trong tủ lạnh. Sau khi hóa hơi thì môi chất lạnh (khí gas) sẽ trở về máy nén để tiếp tục một chu kỳ mới.
3. Những lưu ý sử dụng tủ lạnh hiệu quả
Để sử dụng tủ lạnh hiệu quả bạn cần lưu ý những điều sau để đảm bảo an toàn, tiết kiệm điện và tăng tuổi thọ cho tủ lạnh:
– Nên đặt tủ lạnh cách tường tối thiểu 10 cm để đảm bảo không khí có thể lưu thông làm mát dàn lạnh.
– Nên vệ sinh tủ lạnh thường xuyên, khoảng nửa tháng một lần hoặc ít nhất là 1 lần mỗi tháng để tránh cho vi khuẩn có điều kiện sinh sôi, phát triển. Khi cọ rửa tủ lạnh cần tránh tình trạng để nước đọng lại ở đáy tủ.
– Khoảng 1 tháng 1 lần cho tủ lạnh nghỉ ngơi 30 phút bằng cách vặn nút điều chỉnh (thermostat) về vị trí (ON) hoặc (OFF), sau đó để tủ chạy bình thường.
– Khi tủ lạnh hoạt động mà nghe tiếng kêu, có thể các vít bắt của dàn lạnh bị lỏng. Nên rút điện và đệm thêm miếng cao su vào, xiết chặt.
– Không nên nhồi nhét quá nhiều thứ vào tủ lạnh vì cần có đủ không gian để không khí trong tủ lạnh lưu thông tốt.
– Không nên để thức ăn nóng trong tủ lạnh, vì sẽ làm ảnh hưởng đến bộ dàn làm mát, giảm tuổi thọ của tủ lạnh.
– Hạn chế mở tủ lạnh nhiều lần và thời gian mở lâu quá mức cần thiết. Làm như thế sẽ tiêu hao một lượng điện. Cũng không nên che kín các giá để thực phẩm trong tủ lạnh.
Qua những chia sẻ trên hy vọng mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của tủ lạnh. Dienlanhsapa.com chuyên lắp đặt, bảo trì, sửa chữa các thiết bị cơ điện lạnh tại TP.HCM. Với đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp cùng trang thiết bị hiện đại, công ty chúng tôi tiếp nhận sửa chữa máy lạnh, máy giặt, tủ lạnh,… đảm bảo giá tốt, uy tín, chất lượng.
